خازن کولر گازی و نحوه تشخیص عیب و تعمیر آن
خازن کولر گازی برای راه‌اندازی کمپرسور، فن موجود در پنل و موتور فن واحد خارجی استفاده می‌شود. ساختار برخی از موتورها به گونه‌ای است که برای شروع به کار به خازن نیاز دارند. در صورتی که موتورهایی که برای شروع کار به خازن احتیاج دارند حرکت نکنند، یکی از مواردی که نیاز به بررسی دارد، خازن است. خازن راه‌انداز کمپرسور واحد خارجی کولر گازی اندازه بزرگی دارد و به راحتی قابل تشخیص است.
البته کولر گازی‌های اینورتر برای راه‌اندازی کمپرسور به صورتی متفاوت عمل می‌کنند و برد الکترونیکی موجود در واحد خارجی وظیفه کنترل دور کمپرسور را بر عهده دارد.
آیا خازن کولر گازی شما خراب شده است؟
خازن‌ها یکی از علت‌های کار نکردن کمپرسور کولر گازی هستند که شما خودتان می‌توانید آنها را تعویض کنید. در صورتی که از کار با برق آشنایی داشته باشید، با اندکی احتیاط می‌توانید خازن کولر گازی از کار افتاده را خودتان تعمیر کنید.
خب، قبل از این که با یک تکنسین تعمیر کولر گازی تماس بگیرید، شما می‌توانید دستگاه را تعمیر کنید و پولی را که قرار است برای تعمیر هزینه کنید، صرفه جویی کنید. شاید بتوانید با ساده کردن یک تعمیر، شانسی داشته باشید که فقط هزینه قطعات را بپردازید. همچنین قبل از شروع کار اطمینان حاصل کنید که کولر گازی شما هنوز تحت ضمانت است یا خیر، این می‌تواند برای شما مفید باشد، در صورت داشتن ضمانت، قبل از هرگونه دستکاری با شرکت ضمانت کننده تماس بگیرید.
اگر ضمانت آن به اتمام رسیده باشد می‌توانید شروع به تعمیر کنید، به هیچ ابزار تخصصی نیاز ندارید و ممکن است مجبور نباشید کل روز را صرف این کار کنید.
خازن چیست؟
خازن‌ها به شکل‌های متفاوتی ساخته می‌شوند و انرژی الکتریکی را در خود ذخیره می‌کنند. آنها باعث راه اندازی فن و کمپرسور کولر گازی می‌شوند. خازن برای راه اندازی کمپرسور، موتور فن واحد بیرونی و موتور فن پنل داخلی استفاده می‌شود و انواع کوچک‌تر آنها به شکل قطعات مکعبی شکل سیاه رنگ هستند که معمولا برای راه اندازی موتور فن پنل داخلی استفاده می‌شوند.
بررسی خازن کولر گازی
با یک ولت متر می‌توان مشخص کرد که خازن سالم است یا خراب شده. البته شما می‌توانید بدون استفاده از ولت متر با استفاده از نگاه کردن و گوش دادن خرابی خازن کولر گازی را تشخیص دهید.
(البته قبل از هر کاری، فیوز برق ورودی کولر گازی را قطع کنید و تمامی اتصالات سیم‌ها و کمپرسور را بررسی کنید و از محکم و سالم بودن آنها مطمئن شوید)
• در هنگام روشن شدن کمپرسور صدای وزوز به گوش می‌رسد و کمپرسور روشن نمی‌شود.
• موتور فن واحد بیرونی روشن می‌شود ولی کمپرسور همچنان خاموش است.
• در هنگام روشن شدن کمپرسور، به خاطر بالا رفتن بیش از حد جریان مورد نیاز، فیوز برق ورودی کولر می‌پرد.
در برخی از مواقع، خازن فن پروانه واحد خارجی خراب می‌شود که یک راه آسان برای تشخیص خرابی خازن موتور پروانه، بعد از روشن شدن واحد بیرونی و کمپرسور پروانه نمی‌چرخد با استفاده از یک خازن دیگر، آن را امتحان کنید اگر پروانه شروع به چرخیدن کند، این نشان می‌دهد که خازن موتور پروانه واحد خارجی خراب است. البته در زمان تست موتور فن با خازن دیگر، ولتاژ خازن را در نظر داشته باشید که برای موتورهای ۲۲۰ ولت باشد.
نکته مهم: پروانه واحد بیرونی با سرعت بالا می‌چرخد به هیچ عنوان آن را با دست نچرخانید.
در اکثر کولرهای گازی برای راه اندازی کمپرسور و موتور فن پروانه از یک خازن سه پایه استفاده می‌شود. این خازن‌ها از ترکیب دو خازن ساخته می‌شوند. یک خازن با ظرفیت بالا برای راه اندازی کمپرسور و یک خازن با ظرفیت کم برای راه‌اندازی موتور پروانه، هر کدام از انها می‌توانند به تنهایی خراب شوند و اختلالی در کار خازن دیگر نخواهند داشت. در این خازن‌ها یک پایه مشترک بوده دو پایه دیگر برای راه اندازی کمپرسور و موتور پروانه استفاده می‌شوند.
خازن کولر گازی با ذخیره انرژی و رها کردن آن باعث ایجاد توان بالا برای راه‌اندازی موتور خواهد شد و در صورت خرابی، این توانایی را نخواهد داشت. گرما و رطوبت از عوامل شایع در خرابی خازن کولر گازی هستند. البته نوسان در برق ورودی هم باعث کم شدن توان و سوختن خازن می‌شود. اگر خازن باد کرده و یا روی آن اثرات زنگ زدگی قابل مشاهده باشد، زمان تعویض آن رسیده است.
اگر نیاز به تعویض یک خازن سه پایه را دارید باید ظرفیت هر دو خازن داخلی آن را از روی آن بخوانید که بصورت میکروفاراد است. اگر نتوانستید که یک خازن سه پایه مطابق با خازن کولر گازی خود پیدا کنید می‌توانید از دو خازن مجزا استفاده کنید. یکی از پایه‌های آنها را با استفاده از یک تکه سیم که در دو سر آن فیش خورده باشد به هم متصل کنید.
قبل از انجام هرگونه تعمیر کولر گازی فیوز برق ورودی به کولر گازی را قطع کنید. اگر نمی‌توانید برق ورودی را قطع کنید از تعمیر صرف نظر کنید.
نصب سیم‌های خازن کولر گازی
اگر خازن سه پایه بود سیم مشترک که به نول برق ورودی متصل شده را پیدا کنید و آنرا از خازن قدیمی جدا کرده و به پایه مشترک خازن جدید یا یکی از پایه‌هایی که دو خازن را به هم متصل کرده‌اید، متصل کنید. در مرحله بعد سیم موتور پروانه را به خازن کم ظرفیت و یا پایه کم ظرفیت در خازن سه پایه متصل کنید. و در ادامه سیم کمپرسور را به خازن بزرگ‌تر و یا پایه با ظرفیت بالا متصل کنید.
توجه داشته باشید خازن کولر گازی بعد از جدا کردن از سیم‌های برق همچنان دارای انرژی الکتریکی بالا است، مراقب باشید پایه‌های آن به بدن‌تان نخورد که باعث شوک خواهد شد.
در مرحله بعد خازن قدیمی را از پایه خود جدا کرده و خازن جدید را بجای آن بگذارید. برق ورودی را متصل کنید بعد از تعویض خازن در صورتی که کولر گازی مشکل دیگری نداشته باشد، کمپرسور و موتور پروانه شروع به کار خواهند کرد.
